تعدیل نفقه را می‌توان یکی از قوانین مدنی دانست که به زوجین کمک می‌کند تا شرایط بهتری در زمینه دریافت یا پرداخت نفقه داشته باشند. در واقع تعدیل نفقه می‌تواند تا حد زیادی قانون نفقه را برای هر دو طرف بهینه‌تر کرده و به آنها کمک کند تا کمتر تحت فشار باشند. با این حال بخش قابل توجهی از افراد در این زمینه اطلاعات لازم را ندارند. همین عامل باعث می‌شود تا زیر بار پرداخت نفقه های سنگین بروند.
البته شخص نفقه گیرنده هم می تواند تحت فشارهای ناشی از کم بودن آن قرار گیرد. به همین جهت بوده که دولت قانون تعدیل نفقه را ایجاد کرده تا شرایط برای افراد بهینه‌تر باشد. ما قصد داریم تا در ادامه به نحوه میزان و افزایش تعدیل نفقه پرداخته و قوانین رایج در این حیطه را خدمت شما عزیزان شرح دهیم. لذا اگر شما هم با آن سر و کار دارید، توصیه می‌کنیم که حتماً ما را تا انتهای این مقاله همراهی فرمایید.
تعدیل نفقه چیست؟
منظور از تعدیل نفقه، بهینه سازی آن متناسب با شرایط طرفین است. در واقع زمانی که خطبه عقد میان زن و مرد جاری می‌شود، هر دو نسبت به همدیگر حق و حقوقی دارند. یکی از آنها حق نفقه است که باید توسط مرد پرداخت شود. منظور از نفقه (alimony payment)، هزینه‌های زندگی مانند خوراک، پوشاک، مسکن و هزینه‌های درمانی زن است که باید توسط مرد پرداخت شود. البته هزینه‌های زیبایی شامل نخواهد شد. زمانی که طلاق مابین طرفین رخ دهد، مرد موظف به پرداخت نفقه زن در طول مدت تمکین و پرداخت نفقه فرزندان است.
به عبارتی، هزینه زندگی فرزندان هم بر عهده پدر یا جد پدری است. این هزینه برای دختران تا زمان ازدواج و برای پسران تا پایان تحصیل است. حال ممکن است در این میان مشکلاتی در زمینه نفقه برای هر دو طرف پیش بیاید. برای مثال ممکن است مرد به دلایلی مانند تورم و بیماری، قادر به پرداخت نفقه تعیین شده توسط دادگاه نباشد. در این حالت می‌تواند درخواست تعدیل نفقه بدهد. در مقابل زن یا فرزندان هم می‌توانند درخواست تعدیل و افزایش آن را داشته باشند.
البته این موضوع به شرطی است که برای دادگاه مشخص شود که میزان نفقه پرداختی، کفاف زندگی آنها را نداده و در مقابل مرد هم توان پرداخت مقدار بیشتر از آن را دارد. لذا در هر دو حالت، نفقه بر اساس وضعیت مالی آقا، شان خانم، خانواده ایشان و البته موقعیت موجود تعیین می‌شود. نظر قاضی هم می‌تواند در این میان تاثیر چشمگیری داشته باشد. لذا مادامی که هر یک از طرفین نسبت به نفقه اعتراضی داشته باشند، می‌توانند از طریق درخواست تعدیل نفقه، آن را بیان کنند.
شرایط تعدیل نفقه
همان گونه که در بالاتر هم اشاره کردیم، برای این کار باید شرایط مشخصی حاکم باشد تا دادگاه بتواند رای نهایی را صادر کند. در غیر این صورت درخواست شما نتیجه‌ای نخواهد داشت. شرایط تعدیل نفقه برای هر یک از طرفین، تغییر می‌کند. چنانچه درخواست دهنده، شخص گیرنده نفقه مانند همسر یا فرزندان باشد، باید قبل از درخواست، شرایط زیر برایش محرز شده و بتواند مدارک آن را ارائه داده یا ادعای خود را اثبات کند:
- کافی نبودن نفقه پرداخت شده برای گذران زندگی و هزینه‌های ضروری
- توان بیشتر آقا برای پرداخت مبالغ بالاتر به دلیل افزایش حقوق، ارتقای شغلی و…
- شرایط جدید نفقه گیرنده مانند رفتن به دانشگاه ، بیماری و … که نیاز به افزایش مقدار نفقه باشد.
در مقابل اگر شخص درخواست دهنده برای تعدیل نفقه، آقا یا همان پرداخت کننده نفقه باشد، باید شرایط زیر را داشته یا آنها را اثبات کند.
- عدم توانایی در پرداخت مقدار نفقه به دلیل بیکاری یا تورم
- مریض بودن آقا و ناتوانی در پرداخت هزینه‌ها
- کاهش توان آقا به دلیل افت شغلی، ورشکستگی و…
هر یک از طرفین مادامی که شرایط فوق برایشان مهیا باشد، می‌توانند درخواست تعدیل نفقه را ارائه دهند. در این حالت دادگاه شرایط مورد نظر و ادعاهای هر دو طرف را بررسی کرده و نسبت به تعدیل نفقه حکم صادر می کند.
قوانین مربوط به تعدیل نفقه
در قوانین مدنی، به شیوه نسبتا مفصل و شیوا به موضوع نفقه و پرداخت آن اشاره شده است. ما در ادامه تعدادی از قوانین مدنی که به شیوه مشخص برای تعدیل نفقه به آنها رجوع می‌شود را خدمت شما عزیزان ذکر کرده‌ایم. قوانین تعدیل نفقه عبارتند از :
ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی
در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است، (در صورت عدم پرداخت) تامین می‌گردد.
ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی
زن می‌تواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه، به دادگاه رجوع کند. در این صورت دادگاه مقدار نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.
ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی
نفقه اولاد بر عهده پدر است. پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدری است، با رعایت الاقرب فالاقرب؛ در صورت نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آنها، نفقه بر عهده مادر است. هر گاه مادر هم زنده یا قادر به انفاق نباشد، با رعایت الاقرب فالاقرب؛ به عهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب‌النفقه است. اگر چند نفر از اجداد و جدات مزبور، از حیث درجه اقربیت مساوی باشند، نفقه را باید به حصه متساوی تادیه کنند.
نحوه میزان و افزایش تعدیل نفقه
نحوه میزان و افزایش تعدیل نفقه جزو مواردی است که تماماً توسط دادگاه تعیین می‌شود. یعنی افراد باید شرایط مذکور را آماده کرده و سپس بر این مبنا درخواست خود را ارائه دهند. عموماً دادگاه بر اساس شرایط خانم و آقا تعدیل نفقه را مشخص می‌کند. برای مثال اگر شرایط خانم نیازمند نفقه بیشتر بوده و در مقابل آقا هم قادر به پرداخت آن باشد، دادگاه نسبت به افزایش نفقه اقدام می‌کند. این مقدار هم با در نظر گرفتن شرایط عرف جامعه و البته حداقل هزینه‌های مورد نیاز برای زندگی مشخص خواهد شد.
مدارک لازم برای درخواست تعدیل نفقه
برای درخواست تعدیل نفقه باید بتوانید مدارک لازم را برای درخواست خود فراهم کنید. مورد اول دادخواست تعدیل نفقه است که باید آن را به شیوه رسمی نگاشته و به محضر دادگاه ارائه دهید. پس از آن باید مدارک زیر را ارائه دهید:
- شناسنامه
- کارت ملی
- سند ازدواج
- مدارک اثبات کننده درخواست مبنی بر تعدیل نفقه و کپی برابر با اصل آن ها
بیشتر افراد نمی‌دانند که برای مدارک اثبات کننده درخواست خود چه مواردی را ارائه دهند. در این حالت شما باید ثابت کنید که شرایط نفقه برایتان مناسب نیست. بدین منظور می‌توان از روش‌هایی مانند ارائه درخواست استعلام، شماره پرونده استنادی، شهادت شاهدان، جلب نظر کارشناس، تحقیقات محلی و… کمک گرفت. در حالت کلی هر روش قانونی که بتواند ادعای شما را ثابت کند، در این زمینه برایتان مفید خواهد بود.
سخن آخر
تعدیل نفقه را می‌توان یکی از راهکارهای قانونی دانست که می‌تواند به شما کمک کند تا شرایط پرداخت یا دریافت نفقه را برای خود بهینه‌تر سازید. با این حال بخش قابل توجهی از افراد در مورد آن آگاهی کافی ندارند. همین عامل هم باعث می‌شود تا در فرایند استفاده از آن دچار مشکل شوند.
ما در این مقاله سعی کردیم تا مرور واضحی بر روی آن داشته و جنبه‌های مختلفش را خدمت شما عزیزان بیان کنیم. با این حال اگر هنوز سوالی در این زمینه داشته یا نیازمند مشاوره هستید، می‌توانید هم اکنون ازطریق شماره تلفن 02191014048 با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.
مطالعه مطلب وکیل برای مهریه و طلاق را نیز به شما پیشنهاد می‌کنیم.
